Naar Palestina gaan om Hebreeuws te spreken en schrijven en te
beginnen met in je hoofd te vertalen wat je als kind hoorde zeggen toen je
op straat liep,
en de Duitsers en de Fransen hun talen te laten, want zij hebben ze zo
hard nodig,
und jeder soll nach seiner Façon selig werden.
Of Jiddisch uit te spreken alsof het Arabisch is,
ook als truc voor als je een Arabier tegenkomt die familie van je is,
die zo zijn best gedaan heeft om jou te vergeten en jij bent hem vergeten.
Of je wilt beginnen met Jiddisch te leren, want wie al Duits spreekt en
schrijft
hoeft nauwelijks zijn best te doen om Jiddisch te begrijpen, dat is
een voordeel van Jiddisch boven alle andere talen.
Maar juist daarom kun je gemakkelijk iets belangrijks verliezen als je van
Duits naar Jiddisch vertaalt of omgekeerd,
dus misschien zou het beter zijn om in Palestina Frans te spreken.
Je kunt makkelijk Jiddisch en Duits door elkaar spreken, of je Jiddisch
verduitsen of verhebreeuwsen, en zo verder, de ene taal na de andere,
in zes dagen de wereld rond en op de zevende ben je stil, knik je
naar een andere oude man die je op straat ziet – waarom zijn we allemaal
zo oud?
Je wilt het meest eigenlijke van je volk terugvinden waar ze het meest
achtergelaten zijn,
en dan zoeken naar wat het meest verschilt van wat de rest van
het volk heeft of wat het meest lijkt op wat de achtergelatenen van andere
volkeren hebben?
Wat ze vergeten zijn weg te gooien en dan niet meer durven weg te gooien
omdat het ze eraan herinnert dat zijzelf ooit vroegen: maar wil je
mij dan weggooien?
Als je wat je schrijft zo eigenlijk mogelijk wilt maken, probeer je het dan
oud te laten klinken,
of juist zoals iemand schrijft die niet van tevoren nagedacht heeft
hoe hij een verhaal wilde vertellen en nu maar ergens begint met zijn
beitel letters in een rots te hakken?
Maar de minst veranderlijke eigenschappen zullen toch juist die zijn die
niet verloren gaan als ze gemengd worden met die van anderen,
en die maken dat er Jood, Jood geschreeuwd kan worden naar wie
in het Duits of het Frans schrijft?
Wat laat zich over alle Joden zeggen, of tenminste over alle goede, behalve
dat ze niet in God geloven,
of dat ze door de geschiedenis trekken als het tegenovergestelde van de
Weltgeist die uit scherven klei maakt en uit klei huizen?
Als de Jood een staat wil hebben, waarom in Palestina, waarom niet in
Europa,
het moet toch mogelijk zijn een staat op te richten waar je nu toch
al bent.
Welke staat is niet ook een gevangenis voor volkeren,
elke dag komen er wel een paar meer bij?
Je zou altijd nog een staat willen oprichten waarin je net zo makkelijk als
je van mening verandert
kunt veranderen aan wie je om hulp kunt vragen als je wilt vluchten – en
je hoeft niet eens.
Gisteren dacht je dat de Joden geen staat meer zouden willen hebben als
ze allemaal veel ouder zouden worden,
maar vandaag heb je een ander idee, zo nieuw dat je je niet hoeft
te verontschuldigen voor het oude.
Je leest de onafhankelijkheidsverklaring voor alsof je een toneelspeler bent
die het publiek aan het huilen wil krijgen, desnoods om hoe slecht zijn
spel is,
omdat hij niet zeker is of hij ze aan het lachen kan krijgen.
Als je zegt dat ik naar je luister alsof ik beloofd had voor de staat dood te
willen gaan, dan zal het wel zo zijn,
en dan wil ik ook wel zeggen wat mij misschien voor de staat dood
laat gaan of de staat voor mij.
In Zion zou de Jood te veel bezig zijn met huizen bouwen en daarin
wonen,
maar in Europa is het alsof hij sinds de dag van zijn geboorte
naakt geweest is en nooit naar een kapper geweest is, maar vanochtend is
hij aangekleed, snel geknipt en geschoren.
Je kunt altijd nog naar Zion verlangen zoals Jehuda Halevi, omdat hij
dacht dat hij in Jeruzalem goede buren zou hebben,
als hij daar een huis gekocht had zou de prijs omhooggaan
vanwege die buren of zelfs vanwege een enkele buurman.
envoi
Wat een verrassing, dat Zion als Sicilië is,
amandel en laurier.
Mijne heren Joden,
zullen we eerst gaan ontbijten?
Er zijn drie mogelijkheden,
maar die aan het plein is de beste.
Ze hebben een terras op straat,
maar als je door de gang voorbij de keuken loopt, kom je in een klein
binnenhof.
